عالمان شیعۀ کرمانشاه

کرمانشاه از قدیم‏الایام، جایگاه عالمانى بزرگ بوده است، چه آن‏هایى که به آن‏جا هجرت نموده‏اند و چه کسانى که متولد آن دیار بوده‏اند، از جمله مرحوم سردار کابلى، بهبهانى، میبدى، عراقى. از آن‏جا که این بزرگواران پرچمداران مهر و محبت به اهل بیت عصمت وطهارت در این منطقه بوده‏اند لذا مروری می‏کنیم بر شرح حال این بزرگان.

1. آیت اللّه آقا محمد علی کرمانشاهى

وی در سال 1144ق. درکربلا قدم به عرصۀ گیتی نهاد. او فرزند فقیه گرانسنگ وحید بهبهانی است. از وی آثار فراوانی با عناوین: مقامع‌الفضل، رساله خیراتیه، قطع‌المقال فی رد اهل الضلال، ربیع‌الازهار، رساله مکیه و... به یادگار مانده است. آن فقیه بزرگوار و مجاهد نستوه پس از عمری تلاش و خدمت خالصانه به اسلام و جهان تشیع، در 27 رجب 1216ق. به رحمت خداوندی پیوست. بنابر وصیت آن‌جناب در محراب عیدگاه به خاک سپرده شد و بر فراز آن قبه و بارگاهی ساختند. مزار او هم اکنون در خیابان ناصری کرمانشاه است.

2. آیت الله آقا محمد جعفر کرمانشاهی

وی سال ۱۱۷۸ق. در کربلای معلی قدم به عرصۀ گیتی نهاد. ایشان پسر بزرگ آقا محمدعلی و نوۀ وحید بهبهانی است. او از محضر بزرگانی چون میرزای قمی، صاحب ریاض و والد گرامی‏شان تلمذ نموده است. نبوغ او موجب شد تا مراتب علم و کمال را به سرعت طی کند، به حدی که قبل از سن تکلیف به مقام اجتهاد نایل آمد. او جامع علوم عقلی و نقلی بود و بر مذاهب مختلف اهل اسلام، اطلاع جامع و کافی داشت. از وی تألیفات عدیده‏ای به یادگار مانده است: انیس الطلاب (2جلد)، تحفه الابرار (۳جلد)، الجواهر البهیه، منتخب الصول، انس العوام (3جلد)، التکمله فی شرح التبصره «فقه» (10جلد) و... .

سرانجام این عالم بزرگوار و فقیه گرانمایه پس از 81 سال خدمت به آستان اهل البیتE در سال 1259ق. به دیار باقی شتافت و در کرمانشاه در مقبرۀ خانوادگی آل آقا مدفون گردید.

 

 

3. آیت الله آقا محمود کرمانشاهی

وی در سال 1200ق. در کرمانشاه متولد شد و از بزرگانی مثل صاحب ریاض، کاشف الغطاء‌ و برادر بزرگش آقا احمد کسب فیض نمود و از خود تألیفات عدیده‏ای به جای نهاده است که برخی از آن‏ها عبارت‏اند از: اصول الدین، انموذج الرجال (کلام)، منهج الاشراق، جنه الواقعیه، کشف الحجب، تنبیه الغافلین وایقاض الراقدین و... اگرچه برخی وی را به تصوف نسبت داده‏اند، اما کتاب تنبیه الغافلین و ایقاض الراقدین او دلیل رد این ادعاست.

4. آیت الله آقا احمد کرمانشاهی

وی ‌در محرم ‌سال1191ق. ‌در کرمانشاه ‌به دنیا آمد. از شش سالگی تحصیل را نزد والد و برادر بزرگ‏ترش آقا محمد جعفرآغاز کرد و در مباحثی چون صرف و نحو، منطق، معانی، کلام، ریاضی و...بهره برد. وی در پانزده سالگی شروع به تألیف نمود و کتاب حاشیه بر صمدیۀ شیخ بهاالدین را به رشتۀ تحریر در آورد. و در سال 1210ق. رحل اقامت به نجف اشرف افکند و از محضر بزرگانی چون آخوند ملامحمد اسمعیل یزدی، علامه بحرالعلوم، کاشف الغطاء و... بهره‏ها برد. ایشان از حاج شیخ جعفر کبیر، میرزای قمی، آقا سید علی صاحب ریاض، میرزا محمد مهدی آشتیانی اجازۀ اجتهاد دریافت کرد. وی به کشور هندوستان سفری پنج ساله داشت و در آن‏جا در جایگاه یک مجتهد عالم و نوۀ وحید بهبهانی مورد تکریم قرار گرفت و منشأ آثار و برکاتی شد. اکثر کتب تألیفی وی در هندوستان به رشتۀ تحریر درآمده است که برخی عبارت‏اند از: مناهج الاحکام، تحفه المحبین، نورالانوار، ربیع الزهار، مرآت الاحوال، عقدالجواهر، رسالۀ فیضیه و... وی در سال 1235ق. در کرمانشاه به دیدار معبود شتافت.

5. آیت الله آقا محمدتقی کرمانشاهی

وی فرزند آقا محمد جعفر، از افاضل علمای خاندان آل آقاست. از ایشان تألیفاتی به یادگارمانده است، از جمله: شرح زبدة الصول، حاشیه برملا عبدالله (منطق )، تعلیقه بر مبادی الاصول. وی در سال۱۲۹۹ق. درنجف اشرف به رحمت خداوندی پیوست.

6. آیت الله آقا عبدالله کرمانشاهی

وی فرزند آقا محمد جعفر، از مفاخر علمای خاندان آل آقا است. از وی تألیفاتی با نام تحفه الجعفریه، کشف القناع و... وجود داشته که برخی از آن‏ها در آتش سوزی خانۀ امام جمعه در سال 1338ق. در کرمانشاه طعمۀ حریق شد. او در سال ۱۲۸۹ق. وفات یافت، و در کربلای معلا آرام گرفت.

7. آیت الله حاج شیخ عبدالرحیم کرمانشاهی

وی فرزند آقا عبدالرحمن از مشاهیر فقهای عصر خود بوده و در سال 1223ق. در کرمانشاه متولد گردید. او مدارج ابتدایی را نزد والدش طی کرد و عازم نجف اشرف گردید و در درس بزرگانی چون شیخ محمد حسن نجفی (صاحب جواهر الکلام) و شیخ حسن (صاحب انوار الفقاهه) حاضر گردید. ایشان پس از کسب مقام اجتهاد به کرمانشاه مراجعت کرد و تا آخر عمر در آن‏جا مشغول تدریس، تبلیغ و رفع حوائج مردم آن سامان بود. وی در سال 1305ق. رحلت کرد و در نجف مدفون گردید.

8. آیت الله حاج شیخ محمد هادی جلیلی کرمانشاهی

وی فرزند حاج شیخ عبدالرحیم بود و در سال 1288ق. در کرمانشاه متولد شد. او پس از طی مراحل مقدمات عازم نجف اشرف گردید و از محضر بزرگانی چون آخوند خراسانی و شیخ الشریعه اصفهانی و... کسب فیض نمود در سال 1316ق. به کرمانشاه مراجعت نمود و به حوزۀ علمیه حاج شهبازخان رونق بخشید و در امورات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی یکی از محورهای حرکت بود. از وی کتاب‏هایی با عنوان ارشادالانظار، کتاب الطهاره (2جلد)، رساله در قضا، رساله در سلام، رساله در مزارعه و مساقات، رساله در تقلید اعلم و جواز و عدم جواز تقلید و... به یادگار مانده است. ایشان دردوم فروردین 1337ش. در کرمانشاه به دیدار خداوند رفت و در نجف اشرف مدفون گردید.

9. آیت الله سردار کابلی

حیدر قلی خان معروف به سردار کابلی فرزند نور محمد خان افغانی است که در محرم 1293ق. در کابل دیده به جهان گشود. در آغاز کودکی که استعمار انگلستان بر افغانستان چیره شده بود، به همراه پدر که از سرداران ارتش بود به لاهور تبعید شد. حیدر قلی در آن سامان به تحصیل روی آورد و در اندک زمانی پیشرفت کرد. ایشان پس از رسیدن به درجۀ اجتهاد و فتوا، از رجال نامی و استوانه‏های بزرگ حوزه همچون حضرات آیات عظام سید حسن صدر، حاج شیخ عباس قمی، سید یحیی خراسانی، شیخ آقا بزرگ تهرانی مفتخر به دریافت اجازه و نقل روایات گردید. سردار کابلی همراه با فراگیری علوم معقول و منقول، به یادگیری چندین زبان زندۀ دنیا همت گماشت و در این امر نیز موفق بود. این حکیم فرزانه، دانشمند برجسته و ستارۀ خاور، پس از بیش از نیم قرن تلاش، بررسی و نشر معارف اسلامی در حال راز و نیاز با خداوند و بر سر سجادۀ نماز، در روز چهاردهم جمادی الاول سال 1371ق. در شهر کرمانشاه به سرای جاوید شتافت و طبق وصیتش در خاک نجف اشرف در کنار قبر مولایش دفن شد.

10. آیت الله شیخ حسن آخوند

وی فرزند ملاحسین اصفهانی است که در سال 1301ق. در اصفهان به دنیا آمد. چهار ساله بود که به کرمانشاه آمد. او دروس حوزوی مقدمات را نزد والد و دروس سطح و خارج فقه و اصول را نزد آیت الله نائینی و دیگر بزرگان آموخت و سپس به کرمانشاه مراجعت نمود و به امامت جماعت و تدریس در مسجد و مدرسه حاج شهبازخان مشغول شد. وی در سال 1337ش. در کرمانشاه در گذشت و در نجف دفن گردید.

11. آیت الله حاج شیخ مجتبی حاج آخوند

وی در سال 1347ق. درکرمانشاه دیده به جهان گشود. پدرش آیت الله شیخ حسن حاج آخوند از علمای کرمانشاه بود. او دروس مقدمات را نزد شیخ محمدحسن علامی، شیخ حسن حاج آخوند، سید محمد جواد حسینی نجومی، سید محمود معصومی لاری، سید حسین معصومی لاری و محمد آل آقا و خارج فقه و اصول را از محضر آیات عظام، بروجردی، امام خمینی، اراکی، محقق داماد، علامه طباطبایی، سلطانی و... بهره برد، و در قم بیش‏تر از امام خمینی; تأثیر پذیرفت و به امر ایشان در سال 1342ش. به کرمانشاه مراجعت نمود.

وی مبارزات سیاسی خود را از ماجرای انجمن‏های ایالتی و ولایتی آغاز کرد و در جریانات و حرکت‏های سیاسی همگام با امام خمینی علیه دستگاه ستم شاهی پهلوی بود و بارها به اتهام طرح مرجعیت و رهبری امام خمینی و انتقاد از برنامه‏ها و سیاست‏های حکومت پهلوی، به ساواک احضار، و درسال1352ش. به سه سال زندان محکوم شد.

از خدمات ماندگار وی می‏توان به تعمیر و مرمّت مسجد ومدرسه علمیۀ حاج شهبازخان در سال 1367ش. و تأسیس صندوق قرض الحسنه حضرت ولی عصرA اشاره کرد.

وی در مناصب مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی چون فرماندهی کمیتۀ انقلاب اسلامی شهر کرمانشاه از طرف شورای مرکزی کمیتۀ انقلاب اسلامی، نمایندۀ امام در جهاد سازندگی، نمایندۀ مجلس خبرگان رهبری در دو دوره، نمایندۀ امام در دانشگاه علوم پزشکی، مسئول ادارۀ عقیدتی - سیاسی ارتش در غرب کشور، نمایندۀ امام در بنیاد مسکن، نمایندۀ امام در امور حسبیه، سرپرستی حوزۀ علمیه کرمانشاه به همراه امام جمعۀ سابق کرمانشاه انجام وظیفه نمود.

او پس از سال‏ها مجاهدت و تلاش در راه ترویج دین و تحقق آرمان‏های انقلاب اسلامی در 19 رجب 1422ق. برابر با 15 مهر 1380ش. به رحمت الهی پیوست و در حرم مطهر حضرت فاطمه معصومهI دفن گردید.

12. آیت الله حاج شیخ محمد حسن علّامی

وی در سال1305ق. در کرمانشاه پا به عرصۀ گیتی نهاد. پدرش تاجر و اصالتاً اصفهانی بود. علاقۀ زایدالوصف او به تحصیل علوم دینی پس از طی دروس مقدمات، او را راهی نجف اشرف نمود. در آن‏جا از محضر بزرگانی همانند آقا ضیاءالدین عراقی، آقا سید ابوالحسن اصفهانی و آخوند ملا کاظم خراسانی کسب فیض نمود.

نبوغ ذاتی، تلاش وافر و تلمذ در محضر استادان عالی، وی را در جایگاه محققی مدقق که جامع معقول و منقول است، پرورش داد و او را در عِداد اکابر و اعاظم عصر خویش به شمار آورد.

آیت الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی که سالیانی در کرمانشاه خوشه چین علم او بوده است، در نامه‏ای به یکی از بزرگان نجف چنین می‏نویسد:

من [مرعشی نجفی] در کرمانشاه به شخصیتی برخوردم که به جرأت در هیچ یک از مراکز علمی و حوزه‏های دینی تا این تاریخ چنین بزرگ مرد محقق و نابغه‏ای عجیب در فکر و تحقیق ندیده‏ام![206]

از وی آثارعدیده‏ای با عناوین القضاء، الاجاره، رسائل فی الخیارات و... به یادگار مانده است! و پس از سال‏ها خدمت به اسلام و عالم تشیع در چهارم محرم الحرام 1394ق. به دیدار معبود شتافت و در صحن مسجد وکیل الدوله (مسجد ترک‏ها یا المهدی فعلی) کرمانشاه دفن گردید.

13. آیت الله شیخ محمد حسن حجتی هرسینی

وی در سال 1265ش. در روستای تمرگ از شهرستان هرسین کرمانشاه به دنیا آمد. او دروس مقدمات را در هرسین و دروس سطح و خارج فقه و اصول را در نجف در محضر بزرگانی چون آقا ضیاءالدین عراقی، آیت الله نائینی و آقا سید ابوالحسن اصفهانی سپری کرد. اجتهاد او مورد تصدیق بزرگانی مثل آیات عظام، سید ابوالحسن اصفهانی، عبدالکریم حایری یزدی، بروجردی، خوانساری، حجت، فیض و سید ضیاءالدین صدر قرار گرفت. او دو سال بعد از رحلت آیت الله بروجردی به کرمانشاه مراجعت نمود. از وی آثاری با عناوین رساله عملیه بیان الاحکام، حاشیه بر عروه الوثقی، حاشیه بر تحریرالوسیله و... باقی مانده است. وی در سال 1359ش. در کرمانشاه به دیار باقی شتافت و در قم دفن گردید.

14. آیت الله حاج سید جواد خرمشاهی

وی در سال 1286ش. در کرمانشاه قدم به عرصۀ گیتی نهاد. او در کرمانشاه علاوه بر امامت جماعت به تدریس، تحقیق و تألیف اشتغال داشت. از وی آثاری با عناوین ترجمه یک صد گفتار در تضییع حقوق آل احمد مختارE, (تألیف قاضی محمد زنگنه زوری نقشبندی) فرهنگ لغات متداول به السنه اربعه(فارسی، عربی، ترکی، انگلیسی)، کتاب انصاب و... به جای مانده است. وی در سال 1375ش. در کرمانشاه به دیار حق شتافت و در همان جا دفن گردید.

15. آیت الله سید محمد حسین شهرستانی

وی نوادۀ دختری آیت الله آقا محمد علی بهبهانی است که در سال 1255ق. در کرمانشاه به دنیا آمد. او مقدمات علوم را در کرمانشاه خواند و در کربلا از محضر علامه اردکانی بهره‏ها برد و پس از استادش به مرجعیت رسید. او در علوم فقه، اصول، ادب، تفسیر، حدیث، فلسفه، کلام و ریاضی تبحر کامل داشت و در آن فنون کتاب‏ها نوشت. از وی کتبی با عناوین اصل الاصول، تلخیص فصول، تسهیل المشاکل، جنه النعیم، شرح الحدید، العناصرالمتین و... به یادگار مانده است او در سال 1316ق. وفات یافت.

16. آیت الله ملا محمد مهدی کرمانشاهی

وی در کرمانشاه دیده به جهان گشود. او در کرمانشاه و عتبات عالیات کسب فیض نمود تا جایی که از اکابر علمای امامیه به حساب می‏آمد. وی به دلیل عدم عنایت به سلسلۀ قاجار و تمایل به سلسلۀ زندیه در سال 1236ق. مورد عتاب شاه قاجار واقع و به یزد تبعید شد. او پس از مدت کوتاهی به دیار باقی شتافت و در یزد دفن گردید. وی داماد علامه آقا محمد علی کرمانشاهی است و پدرش ملا محمد کرمانشاهی از علمای بنام کرمانشاه بوده است. از جملۀ « الذی کان فی مقام التحقیق نطوق کیف و هو من نجل الصدوق» که بر لوح آرامگاه آن اسوه جهاد ثبت است معلوم می‏شود که معزی الیه از نوادگان رکن الاسلام و الدین ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی الشهیر به «شیخ صدوق» است و بنابراین شهرت مذکور، احفاد او در یزد به «صدوقی» مشهور می‏باشند. شهید صدوقی از نوادگان ملا محمد مهدی کرمانشاهی است.

او در علوم فقه، اصول، تفسیر، حکمت، فلسفه،عرفان و... سرآمد روزگار خود بود.

 

17. آیت الله حاج شیخ محمد کنگاوری

وی فرزند آیت الله شیخ مولی محمدباقر کرهرودی بود. که از مجتهدان برجسته عصر قاجاریه به شمار می‏آمد. او از اجلۀ علماء به شمار می‏رفت. او پس از مرگ پدر به سبب احراز مقامات علمی، مرجع مذهبی و ریاست شرعیه پیدا کرد. در زمان ایشان حوزۀ علمیه کنگاور رونقی بسزا یافت. وی در 28 صفرالمظفر 1358ق. دار فانی را وداع نمود.

18. آیت الله حاج آقا بزرگ محمدی عراقی( کنگاوری)

وی دروس مقدمات را در کنگاور نزد والد ماجدشان تلمذ نمود، و سپس در عتبات عالیات از دروس خارج فقه و اصول بزرگان بهرمند گردید، آنگاه مدتی نیز در قم به تکمیل مباحث علمی خود همت گماشت و مفتخر به دریافت اجازات متعدد گردید و سپس راهی کنگاور شد و در مدت هفتاد سال، عالمی پارسا، و زاهدی شب زنده دار، عالمی اهل سلوک، مؤثر در اوضاع اخلاقی، اجتماعی،اعتقادی و سیاسی به شمار می‏آمد. او مبارزات خود را علیه حکومت پهلوی از سال 1342ش. همگام با جریان فیضیه آغاز کرد. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به مسئولیت امام جمعه و نمایندۀ امام در کنگاور منصوب شد و در اول آذر ماه 1365ش. رحلت کرد.

19. آیت الله محمد مهدی کرمانشاهی(فیض مهدوی)

وی فرزند آقا محمدتقی از احفاد فیض کاشانی است که در سال 1287ق. در کرمانشاه دیده به جهان گشود. دروس مقدمات و سطح را در کرمانشاه گذراند و در سال 1311ق. راهی نجف اشرف گردید و از درس علَامتین حاج میرزا حسین تهرانی و محقق خراسانی بهره‏ها گرفت و در سال 1319 به کرمانشاه بازگشت. او در منطقۀ غرب، نخستین و برجسته‏ترین پرچمدار نهضت مشروطیت است. وی مخاطب آیات ثلاث خراسانی، نائینی و تهرانی در دوران مشروطیت بود. ایشان در روز یکشنبه، سوم جمادی الثانی 1346ق. با دار دنیا وداع و در قبرستان شیخان قم دفن گردید.

20. آیت الله حاج شیخ فرج الله کرمانشاهی

وی در سال 1304ق. در نورآباد لرستان دیده به جهان گشود. او تا سن 18 سالگی زمان را به فراگیری علوم پارسی و تازی و فنون اسب سواری گذراند. شبی میهمان ارجمندی چند صفحه‏ای از کتاب معراج السادۀ ملا احمد نراقی را برای او خواند که یک‏ باره دل او را از دامن کوهپایه و سخن بادیه برکند و راهی حوزه‏های علمیه عتبات عالیات کرد. مدت سه سال اول در کربلا و بعد راهی درس میرزای شیرازی در سامرا شد. در سال 1338ق. رو به نجف نهاد و از محضر آیات عظام میرزا محمد حسین نائینی، سید ابوالحسن اصفهانی و شیخ احمد کاشف الغطاء استفاده کرد. وی با درجۀ اجتهاد در سال 1347ق. به کرمانشاه بازگشت که مقارن استقرار حکومت پلیسی پهلوی بود.

او به ندای شهید آیت الله مدرس لبیک گفت و محیط را مهیا ساخت، ولی ایام به کام دشمن گردید. او پس از جنگ جهانی دوم، ماجرای کاپیتالاسیون و نفوذ آمریکایی‏ها و تشکیل هسته‏های مبارزاتی اسلامی در حوزه‏های علمیه از پشتوانه‏های معتبر و معتمد فدائیان اسلام به ویژه شهید نواب صفوی شمرده می‏شد. او سرانجام در اواخر اسفند 1340ش. در سفر زیارتی کربلا به دیار باقی شتافت و در نجف اشرف دفن گردید.

21. آیت الله حاج شیخ محمدرضا کاظمی کرمانشاهی

وی در سال 1326ق. در منطقۀ دلفان لرستان به دنیا آمد. در کودکی پدرش را از دست داد و تحت حضانت برادر بزرگ‏ترش آیت الله حاج شیخ فرج الله کرمانشاهی قرار گرفت و به نجف اشرف رفته، از استادانی چون شیخ محمد رشتی، حاج شیخ غلامحسین دارابی شیرازی، آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی استفاده نمود. او مدت چهار سال در بین عشایر لرستان به تبلیغ و ارشاد مردم پرداخت و دوباره در سال 1354ق. به قم مهاجرت کرد و از محضر آیات عظام گلپایگانی، مرعشی نجفی، خوانساری، صدر و... بهره گرفت و در سال 1360ق. به کرمانشاه مهاجرت نمود و به خدمات دینی، اقامۀ جماعت، تربیت طلاب، بنای مسجد و مؤسسات خیریه پرداخت. ایشان در پیروزی انقلاب اسلامی در منطقۀ نقش بسزایی ایفا کرد. وی یک دوره نمایندۀ مجلس خبرگان رهبری کرمانشاه بود و سرانجام در مرداد ماه 1375ش. به رحمت ایزدی پیوست و در کرمانشاه دفن گردید.

22. آیت الله حاج سید محمد میبدی کرمانشاهی

وی در سال 1314ق. در کرمانشاه دیده به جهان گشود. در هشت سالگی پدرش را از دست داد و تحت سرپرستی آیت الله حاج آقا رضا قمی واحدی قرار گرفت. از ده سالگی تلمذ را در مکتب، آغاز و تا سال 1333ق. از محضر علمای کرمانشاه بهره گرفت و سپس به عتبات مهاجرت نمود و از محضر اعلام بنامی چون میرزا عبدالهادی مازندرانی، میرزا هادی خراسانی، شیخ محمد تقی میرزای شیرازی ثانی، حاج شیخ محمد علی قمی، حاج سید ابوالحسن اصفهانی و میرزا محمد حسین نائینی استفاده نمود و در سن 23 سالگی موفق به اخذ اجتهاد گردید. او در مدرسۀ حجتیه، مسجد سلماسی و محمدیه خارج فقه و اخلاق تدریس می‏کرد. ایشان در مبارزات همگام با نهضت روحانیون بود و در اولین حرکت خود (22/8/1341) در یک نامۀ اعتراض آمیز به شاه، مبنی بر تبدیل تحلیف به قرآن کریم به کتاب آسمانی که نقض قوانین مشروطیت بود، همگامی خود را با مراجع قم اعلام نمود. امام خمینی; پس از آزادی از زندان ساواک به ملاقات اولین شخصی که رفتند آیت الله میبدی بود. در آن زمان ایشان در ردیف آیات معظم قم بود. سرانجام وی در سال 1402ق. به دیار باقی شتافت.

23. آیت الله حاج سید محمدجواد نجومی

وی فرزند آیت الله آقا میرزا اسماعیل است که در سال 1303ق. در کرمانشاه دیده به جهان گشود. او دروس مقدمات و سطح را نزد والد ماجد استادان محقق کرمانشاهی گذراند و مدتی هم در عتبات عالیات به ادامۀ تحصیل اشتغال داشت و سپس به کرمانشاه بازگشت و در محضر اساتید آن روز مثل آیت الله حاج شیخ حسن علامی مراتب عالیه را طی کرد. ایشان فرموده بود: «اگر کسانی که من می‏شناسم مجتهدند، آقا سید جواد، سید المجتهدین است» او در علوم معقول و منقول استادی ماهر بود و علاوه بر تدریس به امامت جماعت و هنرورزی اشتغال داشت. ایشان سرانجام در دوم جمادی الاولی 1387ق. دیده از جهان فرو بست و در قم مدفن گردید.

24. آیت الله حاج سید مرتضی نجومی

وی فرزند آیت الله سید محمدجواد نجومی است که در سال در 1346ق. در کرمانشاه دیده به جهان گشود. وی در سال 1349ش. در پی اخراج ایرانیان مقیم عراق، به وسیلۀ رژیم بعثی، به کرمانشاه بازگشت و مشغول وظایف روحانیت شد. و در پیروزی انقلاب اسلامی با سخنرانی، برگزاری جلسات روحانیون انقلابی، تکثیر و صدور اعلامیه، نقش آفرینی کرد. از آیت الله نجومی آثار خطی و رسالاتی با عناوینی چون «رساله بعد معنوی هنر خط»، «رسالة التصویر والتمثیل»، «رسالة الغناء»، «رسالة نجاسة الخمر»، «فیض قلم»، «تفسیر سوره مؤمن» و رساله‏ای در تعظیم شعائر اسلامی به جا مانده است. آیت الله نجومی از برترین‏های هنر خوشنویسی جهان بود. وی لوح تقدیر نخستین گردهمایی و جشنوارۀ خوشنویسان جهان را از آن خود کرد و از چهره‏های ماندگار ایران در عالم هنر بود. به اعتقاد نگارنده، تبحر و شهرت او در هنر خوشنویسی پرده از چهره و جایگاه علمی او نگشود و ما را از این مهم غافل کرد. وی 25آبان 1388ش. در سن 81 سالگی دار فانی را وداع گفت و در کرمانشاه دفن گردید